تیم آژانس هم سایت با این مقاله به بررسی چگونگی ساخت صفحهی ویکی‌پدیا و انواع کاربرد های با لیست جزییات مزایا و معایب آن می‌پردازد.
ویکی‌پدیا چیست؟
ویکی‌پدیا یک دانشنامه گسترده، آزاد و وابسته به کاربران بوده است. ویکی‌پدیا مجموعه ی گسترده ای است که مقالات در دامنه ی وسیعی از موضوعات مختلف ارائه می کند و با ساختار ویرایش آزادی که داشته، به هرکسی با دسترسی به اینترنت توانایی ساخت و اصلاح اطلاعات را می‌دهد. ویکی‌پدیا به عنوان یکی از مهمترین منابع اطلاعات عمومی و تحقیقاتی، اطلاعاتی جامع را به راحتی در دسترس عموم قرار داده و با تاکیدی که بر تائید پذیری و بی طرفی داشته، به یکی از منابع قابل اعتماد برای کاربران در سر تا سر جهان تبدیل شده است. با توجه به اینکه ویکی‌پدیا یکی از اندک دانشنامه های فیلتر نشده فارسی بوده، جزو منابع اصلی برای مراجعه ی کاربران محسوب می‌شود.
ویکی‌پدیا محتوای خود را با استفاده از نرم افزار مدیا ویکی مدیریت می کند که به کاربران اجازه می‌دهد به راحتی صفحات را اضافه، حذف، تغییر یا بازبینی کنند. همچنین ویکی‌پدیا از سامانه های پایگاه داده، شبکه، سخت افزار و امنیت فناوری اطلاعات برای نگهداری، پردازش، حفاظت، انتقال و نمایش اطلاعات استفاده می کند.
ویکی‌پدیای فارسی یکی از نسخه های ویکی‌پدیا است که در سال ۲۰۰۳ شروع به فعالیت کرده و تاکنون بیش از ۹۶۰ هزار مقاله در زمینه های مختلف را منتشر کرده است. ویکی‌پدیای فارسی از لحاظ تعداد مقالات در نوزدهمین رده قرار گرفته و از لحاظ ژرفای مقالات نیز در رده بیست و دوم قرار دارد.
ویکی‌پدیای فارسی با رعایت سیاست ها و دستورالعمل های عمومی و خاص خود، تلاش می کند تا مقالات خود را با منابع قابل اعتماد، بروز، دقیق، بدون تعصب و جامع تألیف کند. ویرایشگران و کاربران ویکی‌پدیای فارسی گروه گسترده ای از افراد با علایق، سطح دانش، تخصص، سن، جنس، ملیت، زبان و فرهنگ مختلف هستند که با همکاری گروهی به بهبود دانشنامه کمک می‌کنند. جامعهٔ کاربران ویرایشگران در حال رشد است و برگزار کردن همایش‌ها، جلسات آموزشی، رقابت‌ها، پروژه‌ها و فعالیت‌های داوطلبانه را بر عهده دارد.
کاربردهای ساخت صفحه ویکی‌پدیا چیست؟
ساخت صفحه ویکی پدیا کاربرد های مختلف و متعددی دارد.
برخی از کاربرد های عمومی و رایج ساخت صفحهی ویکی‌پدیا عبارتند از:
منبع جستجو و بازخورد برای دانشجویان، محققان، معلمان، روزنامه نگاران و علاقه مندان به گسترش دانش خود: این سایت یک ابزار قدرتمند برای پیدا کردن اطلاعات مورد نظر در زمینه های مختلف علمی، فرهنگی، هنری و غیره است. شما می‌توانید با استفاده از قابلیت جستجو، ترجمه، پاسخ به سؤالات و درخواست بازخورد از دیگر کاربران، دانش خود را افزایش دهید.
پلتفرم همکاری و تبادل نظر برای جامعه علمی، فرهنگی، هنری و سایر زمینه های علم و دانش: این سایت یک فضای مجازی برای ارتباط و همفکری با دیگر علاقه مندان به یک موضوع خاص است. شما می‌توانید با عضویت در گروه‌ها، صفحات و پروژه های مربوط به حوزهٔ خود، نظرات، پیشنهادات، پروژه ها و تجارب خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.
منبع تولید و ترویج محتوای آزاد و باز برای استفاده در پروژه های دیگر: این سایت یک پایگاه داده بزرگ از محتوای آزاد و باز است که توسط کاربران خود تولید و به روز شده است. شما می‌توانید با مشارکت در نوشتن، ویرایش، تصحیح و تکمیل مقالات، شعر، داستان، تصویر، صدا و فیلم در این سایت، به تولید دانش کمک کنید. همچنین شما می‌توانید از محتوای متنی آزاد و باز این سایت در پروژه‌های خود با رعایت قوانین استفاده کنید تا حین ساخت صفحهی ویکی‌پدیا بهترین عملکرد را داشته باشید.
الگو و الهام بخش برای ساخت صفحه ویکی‌پدیا و دانشنامه های تخصصی، محلی، جامعه محور یا سفارشی: این سایت یک نمونهٔ موفق از چگونگی ساخت یک دانشنامهٔ آزاد و باز است که با هدف جمع‌آوری و نشر دانش در زمینه های گوناگون راه اندازی شده است. شما می‌توانید با الگوبرداری از روش کار، ساختار، قالب و نحوۀ همکاری در این سایت، دانشنامۀ خود را در حوزۀ تخصصی، منطقۀ جغرافیایی، جامعۀ هدف یا نظیر خود را راه‌ا نداز کنید.
نمونه و معیار برای ارزش گذاری کیفیت، قابل اعتماد بودن، منصفانه بودن و شفاف بودن اطلاعات در فضای مجازی: این سایت یک مثال عالی از چگونگی ارائهٔ اطلاعات با کیفیت، دقیق، بروز و مستند است که با رعایت استانداردهای علمی و اخلاقی نوشته شده است. شما می‌توانید با مشاهدهٔ منابع، پانوشت ها،تاریخچهٔ ویرایش ها و نظرات کاربران، درجهٔ اعتبار، عدالت و شفافیت هر مقاله را بسنجید.
مزایا و معایب ساخت صفحه ویکی‌پدیا چیست؟
ساخت صفحهی ویکی‌پدیا و استفاده از آن مزایای زیادی دارد که عبارتند از:
- امکان ایجاد حساب کاربری و سفارشی کردن تنظیمات، صفحه کاربری، صفحه بحث و فضای شخصی
- امکان دریافت اطلاع رسانی خودکار در صورت اشاره به نام کاربری، پاسخ به پیام یا تغییر در صفحات دنبال شده
- امکان ویرایش صفحات نیمه محافظت شده، شروع مقالات جدید، تغییر نام صفحات یا بارگذاری تصاویر
- امکان استفاده از ابزارهای پیشرفته تر ویرایشگر متن، خلاصه ساز خودکار، جستجوگر پوشیده
- امکان استفاده از نام کاربری یکسان در پروژه های دیگر ویکی مدیا
با توجه به کاربرد های فوق، ویکی‌پدیا یک منبع مفید و معتبر برای کسب دانش و اطلاعات است. البته باید همواره به نقاط ضعف و محدودیت های آن نیز توجه داشت. برخی از این نقاط عبارتند از:
- امکان دستکاری، سانسور، حذف یا تغییر محتوای صفحات توسط کاربران خرابکار، جانبدار، غیرمتخصص یا با هدف تبلیغات
- عدم قطعیت در مورد صحت، دقت، کامل بودن یا به روز بودن اطلاعات
- عدم پذیرش و قابل قبول بودن ویکی‌پدیا به عنوان منبع معتبر در بسیاری از موسسات آموزش عالی، نشریات علمی یا دادگاه ها
- عدم پوشش مناسب برخی زمینه های علمی، فرهنگی، جغرافیایی یا زبان های کمتر رایج
ایجاد و آموزش ساخت صفحه ویکی‌پدیا چگونه انجام می شود؟
آموزش ساخت صفحه ویکی‌پدیا یک از مهم ترین اصول دیجیتال مارکتینگ است. ساخت صفحه ویکی‌پدیا یکی از کارهای پیچیده و دشوار در ویکی‌پدیا است که نیاز به رعایت قوانین، سیاست ها، دستورالعمل ها و استاندارد های خاص این دانشنامه دارد. برای ساخت صفحهی ویکی‌پدیا باید مراحل زیر را طی کرد:
۱- بررسی شایستگی موضوع:
موضوع صفحه باید شایستگی ویکی‌پدیا را داشته باشد، یعنی مورد توجه و قابل توجه باشد و در منابع معتبر و مستقل به طور جامع پوشش داده شده باشد. ویکی‌پدیا یک دانشنامه است و نه یک صفحه شخصی یا فهرست تجار. همچنین نباید محتوای دیگر وبگاه ها را کپی کرده و در ویکی‌پدیا قرار داد. اگر موضوع شایستگی نداشته باشد، صفحه احتمال حذف یا انتقاد دارد.
۲- جستجو برای یافتن صفحه موجود:
قبل از ساخت صفحهی ویکی‌پدیا جدید، باید اطمینان حاصل کرد که صفحه مشابه یا همنام با آن در ویکی‌پدیا وجود ندارد. برای این منظور می‌توان از جعبه جستجو، پروژه های خواهر، صفحات تغییر مسیر، صفحات حذف شده یا صفحات پنجرهٔ خطای ۴۰۴ استفاده کرد.
۳- جمع آوری منابع:
منابع معتبر و مستقل برای تألیف و تأیید محتوای صفحه ضروری هستند. منابع باید به زبان فارسی یا زبان های رایج دنیا باشند. منابع باید در قالب پانوشت در پایان هر پاراگراف قید شوند. منابع باید با الگوهای خاص و استاندارد های خودشان نوشته شوند.
۴- نگارش متن:
متن صفحه باید با زبان فارسی ساده، رسمی، بدون تعصب، خطاب به خوانندهٔ سوم شخص، با رعایت املا، نگارش و دستور زبان نوشته شود. متن باید به طور جامع، دقیق، به روز و با منطق نگارش شده باشد. متن باید با عنوان صفحه همخوان باشد. متن باید به طور منظم به بخش ها، زیربخش ها و پاراگراف های کوچک تقسیم شود.
۵- قالب بندی، استناد گذاری و طبقه بندی:
صفحه باید با استفاده از الگو ها، جداول، نمودار ها، تصاویر و دیگر ابزار های ویکی‌پدیا به صورت مناسب قالب بندی شود. صفحه باید با استفاده از الگو های منبع، پانوشت، یادکرد و ارجاع به منابع معتبر و مستقل استناد گذاری شود. صفحه باید با استفاده از الگو های طبقه بندی، پیوند به بیرون، پروژه های خواهر و دیگر ابزار های ویکی‌پدیا به صورت مناسب طبقه بندی شود.
۶- ارسال صفحه برای بازبینی:
پس از نگارش و قالب بندی صفحه، باید آن را برای بازبینی توسط دیگر ویرایشگران ارسال کرد. برای این منظور می توان از آموزش ساخت صفحه ویکی‌پدیا و راهنمای ساخت مقاله، جادوگر مقاله، مقالات برای ایجاد یا درخواست صفحات جدید استفاده کرد. در این مرحله، صفحهی ممکن است تغییرات، اصلاحات، نظرات یا پیشنهاداتی را دریافت کند.
۷-تنظیم و همکاری:
پس از ارسال صفحه برای بازبینی، باید با همکاری و توجه به نظرات دیگر ویرایشگران، صفحه را تنظیم و بهبود داد. باید به سوالات، نظرسنجی‌ها، درخواست‌ها یا اعتراضات دیگران پاسخ داد یا راه حل پیدا کرد. باید با رعایت قوانین و سیاست‌های ویرایش و حذف صفحات، با دلایل منطقی و منابع معتبر، صفحه را حمایت کرد.
۸- نظارت بر صفحات:
پس از تأسیس یا تغییر صفحات، باید به طور منظم نظارت بر آن‌ها را انجام داد. باید به تغییرات جدید، نظرات جدید یا درخواست‌های جدید توجه کرده و در صورت لزوم پاسخ گفت یا اصلاح کرد. باید به حفظ کیفیت و شایستگی صفحات کمک کرده و در صورت لزوم آن‌ها را به‌روز رسانید.
شرایط مورد نیاز برای ساخت صفحه ویکی‌پدیا
برای ساخت صفحه ویکی‌پدیا ، کافی نیست فقط موضوع مورد علاقه خود را انتخاب کنید و درباره آن بنویسید. بلکه باید با توجه به قواعد و استانداردهای ویکی‌پدیا، چندین شرط را نیز برآورده کنید. این شرایط به منظور حفظ کیفیت، قابل اعتماد بودن، منصفانه بودن و شفاف بودن اطلاعات در ویکی‌پدیا تعیین شده اند و باید حین ساخت صفحهی ویکی‌پدیا مد نظر قرار داد. این شرایط عبارتند از:
- داشتن حساب کاربری در ویکی‌پدیا: برخلاف صفحات بحث که همه می‌توانند در آن‌ها نظر دهند، برای ایجاد صفحات جدید در فضاهای غیربحث مانند فضای نام اصلي، لازم است کاربر وارد حساب خود شود. داشتن حساب کاربری به شما امکان می‌دهد تنظیمات خود را سفارشی کنید، صفحه کاربری و صفحه بحث خود را داشته باشید، با کاربران دیگر ارتباط برقرار کنید و از ابزارهای پیشرفته تر ویرایشگر متن استفاده کنید.
- داشتن سابقه حداقل چهار روز و ده ویرایش در ویکی‌پدیا برای ساخت صفحهی ویکی‌پدیا : برخلاف صفحات نام فضای کاربر که همه می‌توانند در آن‌ها صفحات جدید شروع کنند، برای شروع صفحات جدید در فضای نام اصلي، لازم است کاربر تأييدي شده باشد. یعنی حساب کاربري خود را حداقل چهار روز قبل ساخته باشید و حداقل ده ویرایش مفید در صفحات ديگر داشته باشید. این شرط به منظور جلوگیري از سوء استفاده يا خرابکاري توسط کاربران جديد گذاشته شده است.
- رعایت سياست‌ها و رهنمود‌ها در جهت ساخت صفحهی ویکی‌پدیا : به خصوص در مورد اهميت، منظورمحوري، ديدگاه بي‌طرفانه، حق تکثير، تأييدي پذيري، رعایت حقوق شخصيت و تجنب تبليغات. این سياست‌ها و رهنمودهای به منظور تضمین اینکه صفحات ویکی‌پدیا مطابق با هدف آن یعنی آفرینش یک دانشنامهٔ آزاد باشند. لذا قبل از اینکه یک صفحه جدید شروع کنید، لازم است با این سياست‌ها و رهنمودهای آشنا شوید و آن‌ها را رعایت کنید.
- استفاده از منابع قابل اعتماد، مستقل، منصفانه و به روز: منابعی که برای تأیید و توضیح محتوا در ساخت صفحه ی ویکی‌پدیا استفاده می‌شوند، باید دارای ویژگی‌های زیر باشند: قابل اعتماد: یعنی منابعی که توسط نویسندگان، ناشران، سازمان‌ها یا رسانه‌های مورد احترام و شناخته شده در حوزهٔ مربوطه منتشر شده باشند. مستقل: یعنی منابعی که از هرگونه تأثیر، سلطه، تعصب، جانبداری یا منفعت‌طلبی درگیر نباشند. منصفانه: یعنی منابعی که به طور عادلانه به همه جنبه‌ها، دیدگاه‌ها، نظرات یا شواهد مربوط به موضوع پرداخته باشند. به روز: یعنی منابعی که بازتاب دهندهٔ آخرین وضعیت، پژوهش‌ها، رویدادها یا اطلاعات دربارهٔ موضوع باشند.
- پاسخگويي به بازخوردها، پيشنهادات، نظرات يا انتقادات کاربران ديگر: کاربران ویرایشگر درساخت صفحه ویکی‌پدیا باید با هم همکاري و همفکري کنند تا به بهبود کيفيت صفحات بپردازند. برای این منظور، باید بازخوردها، پيشنهادات، نظرات يا انتقادات کاربران ديگر را جدي گرفته و به آن‌ها پاسخ داده و در صورت لزوم تغييرات لازم را اعمال کنند. البته این پاسخگويي باید با رعایت قوانين و اصول رفتاري جهت ساخت صفحهی ویکی‌پدیا اقدام کرد.
چه عواملی بر قیمت و هزینه ی ساخت صفحهی ویکی‌پدیا تاثیر گذار است؟
می‌توان گفت که هزینه ساخت صفحه ی ویکی‌پدیا بستگی به چند عامل دارد:
- حجم، پیچیدگی و تخصص مورد نیاز برای تولید محتوای صفحه. برای مثال، اگر صفحه شما درباره‌ی یک موضوع علمی، فنی، تاریخی یا هنری باشد، شما باید از منابع معتبر و به روز استفاده کنید و محتوای خود را با دقت و استانداردهای ویکی‌پدیا نگارش کنید. این کار ممکن است نیاز به زمان، تحقیق و دانش بیشتری داشته باشد.
- خدمات گروه‌های تخصصی که شما از آن‌ها برای تولید محتوای خود استفاده می‌کنید. برخی از این خدمات عبارتند از: نوشتن، ویرایش، بازبینی، ترجمه، طراحی، سئو و بازاریابی محتوا. هر گروه تخصصی ممکن است قیمت متفاوتی برای خدمات خود در نظر بگیرد.
- سطح کیفیت و اعتبار صفحه که شما می‌خواهید ایجاد کنید. ساخت صفحه ویکی‌پدیا باید با رعایت سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا نوشته شوند. این شامل: سرشناس بودن موضوع، تأییدپذیر بودن منابع، بی‌طرف بودن نگارش، عدم تحقیق دست اول و عدم تبلیغات چشمگیر است. صفحات که این معیارها را رعایت نکنند، ممکن است حذف، ادغام یا تغییر شکل داده شوند.
بنابراین، قیمت ساخت صفحهی ویکی‌پدیا متغیر است و به عوامل فوق بستگی دارد. البته، خود ساخت صفحه ویکی‌پدیا در این وبسایت رایگان است و هزینه‌ای در این زمینه در نظر گرفته نمی‌شود. اما اگر شما قصد دارید از خدمات گروه‌های تخصصی استفاده کنید، باید هزینه آن‌ها را پرداخت کنید.
