گوریلا مارکتینگ (بازاریابی چریکی یا پارتیزانی) چیست؟

بازاریابی گوریلا مارکتینگ یک استراتژی تبلیغاتی نامتعارف است که با هدف جلب توجه مخاطبان، از روش‌های غیرمعمول و کم‌هزینه استفاده می‌کند. در این رویکرد، از فضاهای عمومی مانند خیابان‌ها، کنسرت‌ها، مترو، پارک‌ها و رویدادهای ورزشی برای اجرای تبلیغات استفاده می‌شود. هدف اصلی این روش، با خلاقیت، تخیل و زمان به‌جای بودجه‌های بزرگ، به دستیابی به موفقیت تمرکز دارد. نمونه‌های موفق از بازاریابی گوریلا مارکتینگ شامل کمپین‌هایی مثل Médecins du Monde، حمله کینگ کونگ به لس آنجلس، برگر کینگ، یونیسف و سگ غول پیکر می‌شوند.

تاریخچه گوریلا مارکتینگ چیست؟

در سال 1984، جی کنراد لوینسون، بازاریاب، اصطلاح رسمی را در کتاب خود به نام بازاریابی چریکی معرفی کرد. در کتاب لوینسون، او راه‌های منحصربه‌فردی را برای رویکرد و مبارزه با اشکال سنتی تبلیغات پیشنهاد می‌کند. هدف بازاریابی چریکی استفاده از تاکتیک های غیر متعارف برای تبلیغات با بودجه اندک بود. در این مدت، رادیو، تلویزیون و چاپ رو به افزایش بودند، اما مصرف کنندگان خسته شده بودند. لوینسون پیشنهاد می کند که کمپین ها باید تکان دهنده، منحصر به فرد و هوشمندانه باشند. نیاز به ایجاد زمزمه دارد.

ویژگی بازاریابی چریکی چیست؟

عنصر غافلگیری

عنصر غافلگیری در گوریلا مارکتینگ به معنای ایجاد تأثیر و توجه ناگهانی در مخاطبان است. این استراتژی باعث می‌شود که مخاطبان به محتوا یا تبلیغات توجه کنند و از آن‌ها یاد بگیرند. برای مثال، یک کمپین گوریلا مارکتینگ می‌تواند با نمایش یک تبلیغ غیرمعمول در مکان‌های عمومی، مثل یک ایستگاه اتوبوس یا پارک، مخاطبان را غافلگیر کند و توجه آن‌ها را جلب کند. این روش معمولاً باعث ایجاد حس خاصی در مخاطبان می‌شود و می‌تواند به ترویج محصول یا خدمت مورد نظر کمک کند.

مقرون به صرفه بودن

مقرون به صرفه بودن در گوریلا مارکتینگ به این معناست که این نوع بازاریابی با هزینه‌های کم اجرا می‌شود، اما نتایج قابل توجهی را به دنبال دارد. به عبارت دیگر، بازاریابی گوریلا می‌تواند با استفاده از منابع محدود و بودجه‌های کم، تأثیر بزرگی را بر روی مخاطبان داشته باشد. این استراتژی به خصوص برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط مناسب است، زیرا به آن‌ها امکان می‌دهد با هزینه‌های محدود، تبلیغات خود را به نحوی جذاب و متفاوت اجرا کنند.

تعاملی

تعاملی در گوریلا مارکتینگ به این معناست که این نوع بازاریابی بر پایه احساس و تجربه‌ است و مخاطب هدف را به سمت مشارکت در کمپین سوق می‌دهد. به عبارت دیگر، گوریلا مارکتینگ تلاش می‌کند تا با ایجاد تجربه‌های جذاب و متفاوت، مخاطبان را به مشارکت در فعالیت‌ها و تبلیغات دعوت کند. این مشارکت می‌تواند از طریق مسابقات، رویدادها، مسابقات آنلاین یا حتی ایجاد ارتباط مستقیم با مخاطبان انجام شود . این استراتژی به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا با مخاطبان خود ارتباط نزدیک‌تری برقرار کنند و تجربه‌های مثبتی را برای آن‌ها ایجاد کنند.

انواع مختلف گوریلا مارکتینگ

• بازاریابی چریکی محیطی (Ambient Marketing):  یک روش بازاریابی است که در آن تبلیغات در مکان‌های عمومی و محیط‌های روزانه‌ی افراد قرار می‌گیرد. این تبلیغات به طور غیرمستقیم و بدون اختصاص منطقه‌ای خاص به مخاطبان ارائه می‌شود. مثال‌هایی از بازاریابی چریکی محیطی شامل نصب پوسترها، تابلوها، نمایشگرها و تبلیغات در مکان‌های عمومی مانند فروشگاه‌ها، مراکز خرید، ایستگاه‌های اتوبوس و مترو، پارک‌ها و مراکز تفریحی می‌شود. این روش بازاریابی به منظور جذب توجه مخاطبان در محیط‌های روزانه و تبلیغ محصول یا برند استفاده می‌شود.
• بازاریابی چریکی مردمی (Grassroots Marketing): بازاریابی چریکی مردمی یک روش خلاقانه است که با تعامل با مخاطبان و استفاده از روش‌های غیرمتعارف، به کسب و کارها کمک می‌کند تا با هزینه‌های کمتر به موفقیت برسند و جامعه‌ی مخاطب بزرگ‌تری را برای فروش محصولات یا ارائه خدماتشان ایجاد کنند. در این روش، تبلیغات از طریق تعامل با مخاطبان، جمعیت محلی و شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود. هدف از بازاریابی چریکی مردمی، ایجاد شور و اشتیاق در دل مشتریان است تا این احساس به سطح بزرگ‌تری از جمعیت منتقل شود. مثال‌هایی از بازاریابی چریکی مردمی شامل تبلیغات در محل‌های عمومی، رویدادهای محلی، و تعامل با جامعه‌ی محلی می‌شود. بیشتر بخوانید
• بازاریابی چریکی ویروسی (Viral Marketing): بازاریابی ویروسی یا وایرال مارکتینگ، یک استراتژی بازاریابی است که از قدرت شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات بین کاربران بهره می‌برد. به عنوان نمونه، پست ها آموزشی و یا خدماتی که در اینستاگرام می بینید که در انتهای آنها به تبلیغات محصولات دیگر منجر می شود، مثال بارز بازاریابی چریکی ویروسی است.
• بازاریابی چریکی پوستری (Wild Postings): پوستر چریکی تبلیغاتی معمولاً شامل عناصر گرافیکی خلاقانه و غیرمنتظره است که در مکان‌های عمومی نصب می‌شود. به عنوان یک مثال، شما می‌توانید از تصویر یک حیوان عجیب و غریب، یک منظره طبیعی فوق‌العاده، یا حتی یک الگوی هنری منحصر به فرد استفاده کنید. هدف این است که توجه مخاطبان را جلب کنید و آن‌ها را به ادامه مشاهده پوستر تبلیغاتی ترغیب کنید. در نهایت، این تصویر باید با محصول یا خدماتی که تبلیغ می‌کنید، همخوانی داشته باشد.
• بازاریابی چریکی پنهان (Undercover Marketing / Buzz Marketing): در این روش، تبلیغات به طور پنهانی و بدون ظاهر شدن به صورت مستقیم، انجام می‌شود. مخاطبان به طور ناخودآگاه در فعالیت‌هایی مشارکت می‌کنند که به تبلیغ محصول یا خدمات شما کمک می‌کند. این می‌تواند شامل ایجاد شور و هیجان در محیط‌های مختلف، انجام مسابقات یا چالش‌ها، استفاده از محتوای جذاب در رسانه‌های اجتماعی، یا حتی ایجاد شایعات مثبت در مورد محصول شما باشد. این روش می‌تواند به تبلیغات شما کمک کند تا به طور موثر‌تر و با تأثیر بیشتری به مخاطبان منتقل شود.

چگونه استراتژی های بازاریابی چریکی را بهینه کنیم؟

برای داشتن استراتژی های موثر گوریلا مارکتینگ، باید مواردی را در نظر بگیرید:

خلاقیت و نوآوری

از روش‌های خلاقانه و نوآورانه برای جلب توجه مخاطبان استفاده کنید. ایده‌های جالب و غیرمنتظره می‌تواند تأثیر بیشتری داشته باشد. ایده‌های جالب و غیرمنتظره می‌توانند به شما کمک کنند تا از روش‌های معمول خارج شوید و به نتایج بهتری دست پیدا کنید.

استفاده از رسانه‌های اجتماعی

از شبکه‌های اجتماعی برای انتشار محتوا و جذب توجه مخاطبان استفاده کنید. محتوای جذاب و خلاقانه را به اشتراک بگذارید. در این راستا از تنوع در محتوا و قصه گویی غافل نشوید.

رویدادهای زنده و تبلیغات میدانی

در رویدادها و مکان‌های عمومی حضور داشته باشید و با مخاطبان ارتباط برقرار کنید. این می‌تواند به جذب توجه کمک کند. این روش می‌تواند به شما کمک کند تا مخاطبان جدیدی را جذب کنید و نام‌آوری کنید.

تعامل با مخاطبان

به مخاطبان فرصت دهید تعامل کنند. مسابقات، نظرسنجی‌ها و محتوای تعاملی می‌تواند مخاطبان را جذب کند. این روش‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا با مخاطبان در ارتباط باشید و نظرات و بازخوردهای آن‌ها را جمع‌آوری کنید.

استفاده از تکنولوژی

از تکنولوژی‌های مدرن مانند ویدیوها، پادکست‌ها،AR  و VR برای جذب توجه استفاده کنید. این روش ها محتوای شما را جذاب تر می کند و منجر به تعامل بیشتر با مخاطبان می شود.

مراحل انجام بازاریابی پارتیزانی

1. تعیین اهداف: ابتدا باید اهداف کمپین گوریلا مارکتینگ را مشخص کنید. ابتدا باید اهداف کلی کمپین خود را مشخص کنید. این می‌تواند شامل افزایش آگاهی از برند، افزایش فروش، جذب مشتریان جدید یا حفظ مشتریان فعلی باشد. پس از تعیین اهداف کلی، باید اهداف خاص و قابل اندازه‌گیری تعیین کنید. به عنوان مثال، اگر هدف شما افزایش فروش است، می‌توانید هدف خاص خود را افزایش فروش به میزان 20 درصد در مدت 6 ماه تعیین کنید.
2. تجزیه‌وتحلیل مخاطبان هدف: برای یک کمپین گوریلا مارکتینگ موفق، باید بدانید که مخاطبان هدف شما چه کسانی هستند. این می‌تواند به شما کمک کند تا تبلیغات خود را به گونه‌ای طراحی کنید که بیشترین تاثیر را بر روی آن‌ها داشته باشد.
3. طراحی کمپین: با توجه به اهداف و مخاطبان هدف خود، باید یک کمپین گوریلا مارکتینگ خلاقانه و جذاب طراحی کنید. این می‌تواند شامل استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند تبلیغات خیابانی، تبلیغات در فضای مجازی، تبلیغات در رویدادها و غیره باشد.
4. پیاده‌سازی و پیگیری: پس از طراحی کمپین، باید آن را پیاده‌سازی کنید و نتایج را پیگیری کنید. این به شما کمک می‌کند تا بفهمید که کمپین شما چقدر موفق بوده و آیا باید تغییراتی در آن ایجاد کنید یا خیر.

استراتژیک موثر استفاده از محتوای ویدیویی در گوریلا مارکتینگ

برخی از نمونه‌های موفق بازاریابی چریکی با محتوای ویدیویی عبارتند از:

• تریلر‌های معکوس: ویدیوهایی که از انتها به ابتدا پخش می‌شوند و مخاطبان را به توجه می‌کشانند.
• ویدیوهای تعاملی: محتواهایی که بازخورد مخاطبان را جلب می‌کنند، مثلاً با سوالات چالشی یا مسابقات.
• ویدیوهای شوک‌آور: محتواهایی که با استفاده از تصاویر یا صحنه‌های غیرمنتظره، توجه مخاطبان را جلب می‌کنند.

تفاوت بین بازاریابی سنتی و گوریلا مارکتینگ

سرمایه‌گذاری:

• در بازاریابی سنتی، نیاز به سرمایه‌گذاری مالی برای تبلیغات و توسعه کسب و کار داریم.
• در بازاریابی چریکی، از انرژی، تخیل، زمان و اطلاعات استفاده می‌شود و نیاز به پول نداریم.

رمز و راز:

• بازاریابی سنتی معمولاً رمز و رازهای خود را نگه می‌دارد و از تجربه‌ها و حدس‌ها استفاده می‌کند.
• بازاریابی چریکی روش‌های خود را به صورت قابل کنترل و بدون رمز و راز ارائه می‌دهد.

مخاطبان:

• بازاریابی سنتی به شرکت ها و مجموعه های سرشناس وابسته است.
• بازاریابی چریکی بیشتر برای کسب و کارهای کوچک و نوپا مناسب است.

رویکرد:

• در بازاریابی سنتی، روند کار از طریق فروش، پاسخ به پیشنهادات و ارزیابی موجودی انبار انجام می‌شود.
• بازاریابی چریکی هدف اصلی خود را در تولید سود می‌بیند و از رویکرد غیرخطی و هندسی برای رشد استفاده می‌کند.

ارتباط با مشتریان:

• در بازاریابی چریکی، ارتباط مستمر با مشتریان اهمیت دارد و چریک‌ها مشتریان را از دست نمی‌دهند.
• بازاریابی سنتی به ارتباطات مستقیم با مشتریان توجه کمتری دارد.

جنبه های مثبت بازاریابی چریکی در کسب و کار

مطرح کردن برند

تبلیغات چریکی به‌صورت نامتعارف و نوآورانه اجرا می‌شود، می‌تواند برای مخاطب، بسیار ترغیب‌کننده و تحریک‌آمیز باشد. گسترش دادن برند از طریق بازاریابی چریکی می‌تواند به شکلی نوآورانه و جذاب، توجه مخاطبان را به خود جلب کند. این روش، امکان ایجاد یک تجربه به‌یادماندنی را برای مخاطبان فراهم می‌کند و به برند کمک می‌کند تا در ذهن مردم به‌عنوان یک نام قابل توجه و متمایز مطرح شود. بازاریابی چریکی، از طریق استفاده از ایده‌های خلاقانه و نوآورانه، می‌تواند به تبلیغات معمولی یک روش جذاب و متفاوت بخشیده و برند را در ذهن مخاطبان تداعی کند.

ارتباط عمیق بین برند و مخاطب

این روش، با استفاده از تکنیک‌های غافلگیرکننده و نوآورانه، مخاطبان را به‌صورت غیرمنتظره و با تجربه‌های جذاب و خاص، به برند متصل می‌کند. این ارتباط عمیق می‌تواند باعث افزایش اعتماد مشتریان به برند شود و آن‌ها را به تبلیغات و محصولات بیشتری جذب کند.

تمایز از رقبا

این روش، با استفاده از تکنیک‌های غافلگیرکننده و تجربه‌های جذاب، برند را به‌صورت منحصربه‌فرد در ذهن مخاطبان جا می‌اندازد. این تمایز، به کسب‌وکار کمک می‌کند تا در بازار رقابتی به‌عنوان یک گزینه منحصربه‌فرد و جذاب مشاهده شود.

به صرفه بودن

این روش، با استفاده از تکنیک‌های غافلگیرکننده و نوآورانه، می‌تواند با هزینه‌های کمتر، تأثیر قابل توجهی داشته باشد. به عنوان مثال، تبلیغات چریکی می‌تواند با استفاده از فضاهای عمومی، رسانه‌های اجتماعی و تجربه‌های جذاب، برند را به‌صورت موثری معرفی کند.

به یاد موندنی در ذهن مخاطب

بازاریابی چریکی یک روش است که با ایجاد تجربه‌های متفاوت و جذاب در ذهن مخاطب، توجه و تاثیر بالایی را به خود جلب می‌کند. این نوع بازاریابی معمولاً از تکنیک‌های خلاقانه، ترفندها و ایده‌های نوآورانه استفاده می‌کند تا مخاطبان را به خود جذب کند. از جمله مثال‌های بازاریابی چریکی می‌توان به کمپین‌های تبلیغاتی طنزی، مسابقات جایزه‌ای و تجربیات تعاملی در رویدادها اشاره کرد. این روش‌ها می‌توانند به‌یاد ماندنی باشند و در ذهن مخاطبان تاثیرگذار باشند.

مشارکت با شرکت‌های متفاوت

بازاریابی چریکی با ایجاد فرصت‌های مشارکت با شرکت‌های مختلف، می‌تواند به شما کمک کند تا برداشت‌های متقابل و مزایای متعددی را به دست آورید.  چندین روش برای گسترش این فرصت‌ها: مشارکت در رویدادها: شرکت در نمایشگاه‌ها، کنفرانس‌ها و رویدادهای صنعتی می‌تواند فرصتی باشد تا با شرکت‌های دیگر همکاری کنید. شما می‌توانید با استفاده از تکنیک‌های گوریلا مارکتینگ، حضور خود را در این رویدادها متمایز کنید و با شرکت‌های دیگر همکاری کنید. همکاری با شرکت‌های مکمل: شرکت‌هایی که محصولات یا خدمات مکملی نسبت به شما ارائه می‌دهند، می‌توانند شریک خوبی برای همکاری باشند. به عنوان مثال، اگر شما یک شرکت نرم‌افزاری هستید، می‌توانید با یک شرکت سخت‌افزاری همکاری کنید تا محصولات یکدیگر را تکمیل کنید. برنامه‌های همکاری بازاریابی: برخی شرکت‌ها برنامه‌های همکاری بازاریابی را ارائه می‌دهند که به شما اجازه می‌دهند تا محصولات یا خدمات آن‌ها را به مشتریان خود معرفی کنید و در عوض، کمیسیونی دریافت کنید. تبادل تبلیغات: شما می‌توانید با شرکت‌های دیگر توافق کنید تا تبلیغات یکدیگر را در وب‌سایت‌ها، وبلاگ‌ها یا شبکه‌های اجتماعی خود قرار دهید. این روش می‌تواند راهی ارزان‌قیمت و موثر برای رسیدن به مخاطبان جدید باشد.

چالش های بازاریابی پارتیزانی در کسب و کار

• خطر تضعیف: اگر تبلیغات به درستی اجرا نشوند، می‌توانند به برند آسیب بزنند. این مسئله به خصوص در تبلیغات عمومی که به‌صورت گسترده نمایش داده می‌شوند، مهم است. برای جلب توجه مخاطبان و ایجاد تأثیر مثبت، تبلیغات باید با دقت و استراتژی اجرا شوند.
• چالش برنامه ریزی: تبلیغات چریکی نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و خلاقیت زیاد دارد. این روش تبلیغاتی می‌تواند برای برخی کسب‌وکارها چالش‌برانگیز باشد. برای موفقیت در این نوع تبلیغات، باید استراتژی‌های مناسبی را اجرا کرد و به دقت نقاط قوت و ضعف را تحلیل کرد.
• تفسیر اشتباه مشتری: بازاریابی چریکی به دلیل طبیعت غیرمعمول و غافلگیرکننده‌اش ممکن است پیام تبلیغاتی را اشتباه تفسیر کنند یا حتی از دست برود. برای موفقیت در این نوع تبلیغات، باید پیام‌ها را با دقت و کاربردیت طراحی کرد تا مخاطبان به درستی آن‌ها را درک کنند.

نمونه هایی از شرکت های شناخته شده دنیا که از گوریلا مارکتیگ استفاده کرده اند:

• Médecins du Monde و ایجاد شهر چادری: سازمان “مهربانان جهان” یا به زبان فرانسوی “Médecins du Monde”، سازمانی پزشکی است که از سال ۱۹۸۰ تاکنون به دفاع از یک سیستم بهداشتی عادلانه و جهانی می‌پردازد. در مورد “مهربانان جهان”، ایجاد شهر چادری در میان نیویورک تایمز، یک نمونه از گوریلا مارکتینگ است. هدف این کمپین جذب توجه عموم به موضوعات بی خانمانی و آورگان بود.
• برگر کینگ: این مجموعه تصمیم گرفت تا بزرگ ترین بستنی یخی را در نیویورک تایمز برپا کند و این مثال بارزی از گوریلا مارکیتنگ است. این اقدام خلاقانه باعث افزایش شناخت برند و جذب توجه عموم به محصول شرکت شده است. 
• چالش سطل آب یخ: چالش یا به زبان انگلیسی “Ice Bucket Challenge”، یک فعالیت است که شامل ریختن آب یخ از یک سطل بر روی سر یک نفر می‌شود، سپس از دیگران خواسته می‌شود که همین کار را انجام دهند. هدف اصلی این کمپین آشنا و آگاه کردن مردم با بیماری ALS بود تا بتوانند از عموم حمایت مالی دریافت کنند و در زمینه تحقیقات بهره ببرند.

کلام آخر

گوریلا مارکیتنگ یا بازاریابی چریکی امروزه یکی از خلاقانه ترین روش های بازاریابی جهت جذب توجه مخاطب می باشد. این نوع مارکتینگ با توجه به اهمیت فعلی در آینده نیز نقش پررنگی خواهد داشت.