KPI چیست؟ آشنایی کامل با شاخص کلیدی عملکرد

در دنیای کسب‌وکار، برای دستیابی به اهداف و بهبود عملکرد، نیاز به اندازه‌گیری و ارزیابی دقیق فعالیت‌ها است. شاخص کلیدی عملکرد یا Key Performance Indicator که به اختصار KPI گفته می‌شود، یکی از ابزارهای مهم در این زمینه ارزیابی فعالیت‌ها به شمار می‌رود. شاخص کلیدی عملکرد معیارهایی قابل‌اندازه‌گیری هستند که میزان موفقیت سازمان را در یک زمینه خاص نشان می‌دهد؛ همچنین، kpi به مدیران و تیم‌ها کمک می‌کند تا درک بهتری از وضعیت کسب‌وکار خود داشته باشند و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تری انجام دهند.

برای درک بهتر از مفهوم شاخص کلیدی عملکرد، در ادامه توضیح می‌دهیم که kpi چیست و چگونه باید یک kpi اصولی تعریف کرد. اگر صاحب کسب‌وکار هستید یا دغدغه توسعه فردی  و سازمانی دارید، ادامه این مطلب را به‌هیچ‌عنوان از دست ندهید.

تعریف KPI؛ شاخص کلیدی عملکرد به چه معنا است؟

در پاسخ به سوال kpi چیست می‌توان اینطور گفت که KPI (مخفف Key Performance Indicator) یا شاخص کلیدی عملکرد، معیارهای قابل‌اندازه‌گیری هستند که میزان موفقیت سازمان در رسیدن به اهداف خاص را نشان می‌دهند. درواقع KPI به‌عنوان یک ابزار راهنما نشان می‌دهد که آیا یک سازمان مسیر درستی را برای دستیابی به اهداف خود در پیش گرفته است یا خیر. این شاخص‌ها در سطوح مختلفی از سازمان از جمله فردی، تیمی و سازمانی تعریف می‌شوند و باید مرتبط، معتبر و قابل‌اندازه‌گیری باشند.

بحث آموزش kpi و روش‌های تعریف شاخص‌های کلیدی عملکرد اصولی، ازجمله مهم‌ترین مباحث در دوره‌های آموزش بیزینس به شمار می‌رود. علاوه‌بر این، مفاهیمی مانند: برندسازی و بازاریابی، خلق سیستم، تیم‌سازی و تیم‌داری و ارزش‌آفرینی کسب‌وکار ازجمله در دوره آموزش بیزینس مستری دکتر حسین طاهری موردبررسی قرار می‌گیرند.

ویژگی‌های اصلی kpi چیست؟

پیش از بررسی انواع kpi باید به ویژگی‌های kpi اشاره کنیم. شاخص کلیدی عملکرد باید ویژگی‌هایی را داشته باشد که نتیجه ارزیابی را به‌درستی نشان دهد. ازجمله ویژگی‌های KPI می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشخص و واضح: KPIها باید به‌وضوح تعریف شوند تا همه درک یکسانی از آن‌ها داشته باشند.
• قابل‌اندازه‌گیری: KPI باید به‌گونه‌ای باشد که بتوان عملکرد را بر‌اساس آن اندازه‌گیری و داده‌های مرتبط را جمع‌آوری کرد.
• دستیابی پذیر: KPIها باید واقع‌بینانه و دست‌یافتنی باشند تا افراد احساس کنند که می‌توانند تاثیرگذار باشند.
• مرتبط: شاخص کلیدی عملکرد باید با اهداف و استراتژی‌های کلی سازمان مرتبط باشد.
• محدود به زمان: KPIها باید با چارچوب زمانی مشخصی همراه باشند تا بتوان پیشرفت را در مقاطع زمانی خاص ارزیابی کرد.

با در نظر گرفتن این ویژگی‌ها می‌توانید بهترین KPI را برای پیشرفت سازمان یا پیشرفت شخصی تعریف کنید. اگر اطلاع دارید که هک رشد چیست، قطعا می‌دانید که هک رشد به دنبال پیشرفت سریع کسب‌وکار است؛ در همین راستا KPIها با تعیین اهداف دقیق و قابل‌اندازه‌گیری، مسیر را مشخص و موفقیت‌ها را قابل‌ارزیابی می‌کنند. همچنین، هک‌های رشد باید منجر به نتایج قابل‌اندازه‌گیری شوند. KPIها این امکان را فراهم می‌کنند تا متوجه شوید کدام یک از استراتژی‌های هک رشد موثر بوده و کدام یک نیاز به تغییر یا بهبود دارند.

انواع kpi؛ چهار راهبرد اندازه‌گیری برای موفقیت کسب‌وکار

برای این که بهتر متوجه شوید kpi چیست، باید انواع آن را نیز به‌خوبی بشناسید. ازجمله انواع kpi می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمی: شاخص‌هایی که به‌صورت عددی هستند مانند: فروش، سود و زمان پاسخگویی.
• کیفی: شاخص‌هایی که براساس معیارهای کیفیت، وفاداری یا رضایت سنجیده می‌شوند مانند: رضایت مشتریان.
• عملیاتی: شاخص‌هایی که عملکرد روزمره را می‌سنجند.
• استراتژیک: شاخص‌هایی که برای رسیدن به اهداف بلندمدت و راهبردی تعریف می‌شوند.

انواع kpi استراتژیک به‌عنوان نقشه راهی برای دستیابی به موفقیت بلندمدت عمل می‌کنند و شامل نرخ رشد بازار، نفوذ محصول یا توسعه سهم بازار می‌شود. انواع kpi ممکن است براساس دامنه کاربرد، نوع داده‌ها یا هدف اندازه‌گیری متفاوت باشند.

مراحل تعریف کردن kpi چیست؟

تعریف کردن یک KPI یا شاخص کلیدی عملکرد، به دقت و برنامه‌ریزی نیاز دارد تا اطمینان حاصل شود که عملکرد را به‌درستی در راستای اهداف کسب‌وکار اندازه‌گیری می‌کند. در ادامه مراحل تعریف یک KPI را بررسی می‌کنیم:

۱. تعیین اهداف واضح کسب‌وکار

ابتدا باید اهداف کسب‌وکار خود را به‌طور‌واضح تعریف کنید. KPIها باید مستقیماً با این اهداف مرتبط باشند تا میزان پیشرفت سازمان یا اشخاص را نسبت به آن‌ها نشان دهند.

۲. انتخاب KPIهای مرتبط براساس معیارهای SMART

باتوجه‌به اهداف خود، KPIهایی را انتخاب کنید که بهترین بازتاب‌دهنده‌ عملکرد کلیدی در راستای دستیابی به اهداف از پیش‌تعیین‌شده هستند. مطمئن شوید KPIهای انتخابی شما براساس معیارهای SMART تعریف شده‌اند، یعنی؛ Specific (مشخص)، Measurable (قابل‌اندازه‌گیری)، Achievable (قابل‌دستیابی)، Relevant (مرتبط) و Time-bound (محدود به زمان) هستند.

۳. تعیین فرمول‌ها و داده‌های مورد‌نیاز برای اندازه‌گیری KPI

چگونه قصد دارید KPIها را اندازه‌گیری کنید؟ فرمول‌های دقیق و منابع داده‌ای را که برای محاسبه KPIها نیاز دارید، با جزئیات تعیین کنید. مطمئن شوید که داده‌های مورد‌نیاز قابل‌دسترس و قابل‌اعتماد هستند.

۴. تعیین سطح عملکرد مورد‌انتظار برای هر شاخص کلیدی عملکرد

برای هر KPI، هدف یا سطح عملکردی مورد‌انتظار تعریف کنید که قصد دارید به آن دست یابید. این اهداف و سطح عملکرد موردانتظار باید به‌صورت یک عدد مشخص، درصد یا هر معیار دیگری باشد که برای سازمان یا شخص شما معنادار است.

۵. نظارت و بازبینی دوره‌ای KPI تعریف‌شده

پس از تعریف KPIها، مهم است که به‌طورمستمر بر آن‌ها نظارت داشته باشید و داده‌ها را جمع‌آوری کنید؛ به همین منظور دوره‌های بازبینی منظم برای ارزیابی عملکرد و انجام تغییرات لازم در KPIها یا استراتژی‌ها در نظر بگیرید.

۶. ارتباط با تیم و آموزش آن‌ها برای تعریف شاخص کلیدی عملکرد

مطمئن شوید که همه اعضای تیم و ذی‌نفعان مرتبط از KPIها، اهمیت آن‌ها، نحوه اندازه‌گیری و اهداف مربوط به آن‌ها آگاه هستند. این موضوع به ایجاد فرهنگ مبتنی بر داده و همکاری برای بهبود عملکرد کمک کند.

با دنبال کردن این مراحل، می‌توانید KPIهایی تعریف کنید که به‌طور‌موثر عملکرد تیم‌ها را در راستای دستیابی به اهداف کسب‌وکار اندازه‌گیری کنند و در نهایت به شما در تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه‌تر و دستیابی به موفقیت پایدار کمک کنند.

موفقیت در کسب‌وکار با تعیین KPI و مشاوره‌های مربیان توسعه سازمانی

در این مطلب توضیح دادیم که kpi چیست، چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه باید شاخص عملکردهای اصولی در سازمان تعریف کرد. KPIها ابزارهایی قدرتمند هستند که به سازمان‌ها کمک برای سنجش عملکرد کمک می‌کنند. همچنین، تعریف شاخص عملکرد کلیدی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا تمرکز خود را روی اهداف مهم بگذارند و تلاش خود را برای رسیدن به اهداف بلندمدت به حداکثر برسانند.

علاوه‌بر تعیین شاخص‌های کلیدی عملکرد، کمک گرفتن از متخصصان در حوزه توسعه کسب‌وکار مانند دکتر حسین طاهری به سازمان‌ها برای رشد و پیشرفت هرچه سریع‌تر کمک خواهد کرد. برای اطلاع از دوره‌های آموزشی، همایش‌ها و خواندن پادکست و مقالات کاربردی در حوزه توسعه فردی و سازمانی به سایت حسین طاهری سر بزنید.