بارش برف در تهران 1404 (بارندگی شدید امروز + آب و هوای سرد زمستانی)

در این روزهایی که آسمان خالی از ابرها شده امید به بارش برف در تهران، تنها چراغی است که هنوز خاموش نشده، چراغی که می‌گوید زمستان ۱۴۰۴ شاید دیر برسد اما وقتی برسد جبران همه این روزها را یک‌جا خواهد کرد.

پاییز ۱۴۰۴ در تهران، نه با صدای خش‌خش برگ‌ها، بلکه با سکوت سنگین آسمان صاف آغاز شد و با همین سکوت به پایان رسید. از نخستین روز مهر تا آخرین روز آبان، سامانه‌های بارش‌زا یکی پس از دیگری از شمال غرب، غرب و حتی جنوب کشور گذشتند، اما هیچ‌کدام نتوانستند دیوار نامرئی پرفشار جنب‌حاره‌ای را که بر فراز فلات مرکزی ایران مستقر شده بود، بشکنند.

 نتیجه پاییزی شد که در ایستگاه‌های هواشناسی تهران، مجموع بارش آن گاهی حتی به یک‌دهم نرمال بلندمدت هم نرسید؛ در برخی روزها صفر مطلق ثبت شد و در کل فصل، کمتر از چند میلی‌متر باران بر زمین تشنه شهر ریخت.

این خشکسالی پاییزی، تنها یک پدیده هواشناسی نبود مستقیماً به قلب چرخه آبی پایتخت ضربه زد. سدهای امیرکبیر، لتیان، ماملو، لار و طالقان که در پایان پاییزهای معمولی باید نزدیک به پر شدن باشند، این بار با ذخیره‌ای به شدت پایین به استقبال زمستان رفتند. ورودی آب به این مخازن نسبت به سال‌های گذشته به شکل نگران‌کننده‌ای کاهش یافت و حجم مفید آب پشت سدها به کمترین میزان چند دهه اخیر رسید.

کارشناسان منابع آب هشدار می‌دهند که اگر زمستان پیش‌رو هم با بارش‌های زیر نرمال همراه شود، تهران در بهار و تابستان ۱۴۰۵ با تنش آبی بی‌سابقه‌ای روبه‌رو خواهد شد که حتی ممکن است به جیره‌بندی گسترده آب شرب منجر گردد.

تنها روزنه نور در این تاریکی، همان لایه سفید نازکی است که از اواخر آبان روی قله توچال، پیست‌های شمشک، دربندسر و دیزین نشست؛ برفی که هنوز جرئت پایین آمدن به سطح شهر را پیدا نکرده، اما حداقل نشان می‌دهد البرز هنوز زنده است و رگ‌هایش پر از برف بالقوه است.

همین برف محدودِ ارتفاعات، تنها نشانه ملموسی است که زمستان شاید هنوز قصد جبران داشته باشد. شاید در دی یا بهمن، وقتی سامانه‌های سرد شمالی و غربی بالاخره راه خود را باز کنند، همان برفِ ذخیره‌شده در ارتفاعات به شکل بارش‌های سنگین به پایین سرازیر شود و هم سدها را پر کند، هم شهر را برای چند روز از آلودگی و عطش نجات دهد.

آب و هوای امروز برای بارش برف در تهران

پاییز امسال در تهران، فصلی از تضادهای جوی بوده است آغاز گرم‌تر از حد معمول در مهرماه، با دماهای بالاتر از میانگین بلندمدت، به تدریج جای خود را به سرمای زودهنگام آبان داد، اما بدون بارش‌های کافی. پایداری پرفشارهای جوی، نفوذ سامانه‌های بارش‌زا را محدود کرد و آبان را به یکی از خشک‌ترین ماه‌های اخیر تبدیل نمود.

در بسیاری از مناطق، از جمله تهران، یزد و اصفهان، بارندگی‌ها به سطح ناچیزی رسید و حتی یک بارش مؤثر ثبت نشد. این وضعیت، ذخایر آبی سدها را به زیر سطح هشدار رساند و زنگ خطری برای منابع آب پایتخت به صدا درآورد.

با این حال، سامانه‌های پراکنده از شمال غرب در اواخر آبان، نوید تغییر دادند، بارش‌های رگباری در غرب و شمال غرب همراه با کاهش دما و وزش بادهای سرد، ارتفاعات البرز را برای نخستین بار در فصل سفیدپوش کرد. نخستین برف پاییزی در توچال و مناطق مرزی، هرچند محدود، یادآوری از زمستان در راه بود.

برای زمستان ۱۴۰۴ مدل‌های فصلی سازمان هواشناسی و مراکز بین‌المللی، الگویی متعادل‌تر را پیش‌بینی می‌کنند. انتظار می‌رود از آذر به بعد، بارش‌ها به سطح نرمال نزدیک شود، به ویژه در سواحل خزر و نیمه شمالی کشور، با نفوذ سامانه‌های غربی و شمالی. دماها، یک تا دو درجه بالاتر از نرمال خواهند بود، اما ریزش هوای سرد در بهمن و اسفند، بارش برف در تهران و البرز را افزایش دهد.

سهم برف در زاگرس ممکن است محدودتر باشد، اما برای تهران مشروط بر مدیریت بهینه منابع این فصل فرصتی برای جبران خشکسالی پاییزی است.

احتمال بارش برف در تهران در کدام نواحی بیشتر است؟

تهران، پایتختی در آستانه البرز، همیشه با تنوع جوی خود شگفتی می‌آفریند. در پاییز و زمستان، بارش برف نه تنها زیبایی طبیعت را به نمایش می‌گذارد، بلکه به کاهش آلودگی هوا و پر کردن سدهای آبی کمک شایانی می‌کند. با این حال، این پدیده در همه نقاط شهر به یک اندازه رخ نمی‌دهد و بیشتر به ارتفاع، جهت دامنه‌ها و الگوهای جوی وابسته است.

بر اساس گزارش‌های سازمان هواشناسی ایران، در روزهای نخست آذر ۱۴۰۴، سامانه‌های بارشی از شمال غرب وارد شده و ارتفاعات البرز را سفیدپوش کرده‌اند. این مقاله به بررسی احتمال بارش برف در مناطق مختلف تهران می‌پردازد و نشان می‌دهد که کجا شانس تجربه این رویداد بیشتر است.

عوامل مؤثر بر بارش برف در تهران

بارش برف در پایتخت عمدتاً تحت تأثیر سامانه‌های سرد غربی و شمالی قرار دارد. پایداری پرفشارهای جوی در پاییز ورود این سامانه‌ها را به تأخیر می‌اندازد، اما با نفوذ آن‌ها، دما به زیر صفر می‌رسد و رطوبت از دریای خزر یا مدیترانه به برف تبدیل می‌شود.

ارتفاع از سطح دریا نقش کلیدی ایفا می‌کند. در نقاط مرتفع، دما سریع‌تر افت می‌کند و ابرها به جای باران، برف می‌بارند. دامنه‌های شمالی و غربی البرز، به دلیل جذب رطوبت از شمال، بارش بیشتری دریافت می‌کنند، در حالی که دشت‌های مرکزی و جنوبی به دلیل گرمای نسبی، کمتر برف می‌بینند.

مناطق با احتمال بالای بارش برف

ارتفاعات شمالی: مرکز اصلی برف پاییزی

بالاترین احتمال بارش برف در شمال تهران، به ویژه در شمیرانات و دامنه‌های البرز مرکزی، قرار دارد. قله توچال و ایستگاه هفتم تله‌کابین، از نخستین نقاط سفیدپوش در آذر ۱۴۰۴ بوده‌اند. پیست‌های شمشک، دیزین و دربندسر، با ارتفاع بیش از ۲۵۰۰ متر، شانس بالایی برای برف سنگین و کولاک دارند. گزارش‌ها حاکی از آن است که در ۶ آذر ۱۴۰۴، این مناطق زیر لایه‌ای نازک برف رفته و اسکی‌بازان را به خود جذب کرده‌اند.

نواحی غربی و شمال غربی: دامنه‌های مرطوب و برف‌گیر

مناطقی مانند دربند، درکه، ولنجک و حصارک، به دلیل نزدیکی به دامنه‌های غربی، احتمال بارش مخلوط برف و باران را تجربه می‌کنند. در این نواحی، شب‌ها دما به زیر صفر می‌رسد و برف می‌تواند بماند. روستاهای فشم، اوشان و میگون نیز زودتر سفید می‌شوند و بارش در آن‌ها بیشتر از میانگین شهری است. پیش‌بینی‌ها برای ۱۰ تا ۱۲ آذر، بارش پراکنده برف در این بخش‌ها را نشان می‌دهد.

مناطق با احتمال پایین: مرکز و جنوب تهران

در مقابل، مناطق مرکزی مانند ونک، انقلاب و آزادی، به دلیل ارتفاع پایین‌تر و دمای بالاتر، شانس کمی برای برف پایدار دارند. بارش در این نواحی اغلب به باران رگباری محدود می‌شود. جنوب تهران، از جمله شهرری و یافت‌آباد، حتی در موج‌های سرد نیز بیشتر با باران یا مه روبه‌رو است، زیرا از کوهستان دور بوده و رطوبت کمتری جذب می‌کند. احتمال برف در این بخش‌ها پایین تخمین زده می‌شود.

پیش‌بینی فصلی و توصیه‌ها

مدل‌های هواشناسی برای نیمه آذر تا بهمن ۱۴۰۴، بارش‌های نرمال را در شمال و غرب تهران پیش‌بینی می‌کنند، با اوج در دی‌ماه. این بارش‌ها می‌تواند آلودگی را کاهش دهد، اما لغزندگی جاده‌ها را افزایش می‌دهد. برای تماشای برف، به ارتفاعات شمالی بروید و زنجیر چرخ فراموش نشود.

در نهایت، بارش برف در تهران نمادی از تنوع اقلیمی است؛ شمال زودتر زمستان را می‌بیند و جنوب در پاییز می‌ماند. با مدیریت درست، این نعمت به فرصت تبدیل می‌شود.

پیش بینی بارندگی و بارش شدید برف در تهران

تهران در آستانه زمستان ۱۴۰۴ با سامانه‌ای قدرتمند از بارش‌های سرد و سنگین روبه‌روست. طبق گزارش‌های هواشناسی، از اوایل هفته جاری موجی از هوای سرد و مرطوب وارد کشور شده و دامنه‌های جنوبی البرز، به‌ویژه تهران، را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

این سامانه بارشی علاوه بر باران‌های پراکنده در مناطق مرکزی و جنوبی شهر، در ارتفاعات شمالی و مناطق سردسیر به شکل بارش برف در تهران خودنمایی خواهد کرد.

کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که این بارش‌ها می‌تواند تا چند روز ادامه داشته باشد و علاوه بر زیبایی چشم‌نواز تهرانِ سفیدپوش، پیامدهایی همچون لغزندگی معابر، ترافیک سنگین و احتمال تعطیلی مدارس را نیز به همراه داشته باشد.

در مقابل، این برف زمستانی نقش مهمی در تقویت منابع آبی تهران ایفا خواهد کرد؛ چرا که ذوب برف‌های البرز یکی از اصلی‌ترین منابع تأمین آب پایتخت محسوب می‌شود.

زمستان امسال برف در تهران میبارد؟

زمستان ۱۴۰۴ در تهران حال‌وهوایی متفاوت و پرخبر دارد. پس از پاییز نسبتاً خشک و روزهایی که آلودگی هوا نفس شهروندان را تنگ کرده بود، ورود سامانه‌های بارشی از اوایل آذرماه، امید تازه‌ای برای کاهش آلودگی و تقویت منابع آبی به همراه آورد.

نخستین بارش‌های پراکنده باران در مناطق مرکزی شهر رخ داد، اما آنچه توجه همه را جلب کرد، بارش برف در ارتفاعات شمالی و دامنه‌های البرز بود. محله‌هایی مانند دربند، درکه، نیاوران و ولنجک خیلی زود چهره‌ای سفیدپوش به خود گرفتند و تصاویر چشم‌نوازی از تهران زمستانی در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد.

کارشناسان هواشناسی پیش‌بینی کرده‌اند که این تنها آغاز ماجراست؛ موج‌های سرد سیبری و سامانه‌های بارشی مدیترانه‌ای در دی و بهمن ۱۴۰۴ همزمان بر تهران اثر خواهند گذاشت و احتمال بارش‌های سنگین برف در این بازه زمانی بسیار زیاد است. این بارش‌ها علاوه بر زیبایی منحصربه‌فرد، تأثیر مهمی بر ذخایر آب سدهای تهران خواهند داشت، چرا که ذوب برف‌های البرز یکی از اصلی‌ترین منابع تأمین آب پایتخت محسوب می‌شود.

البته این شرایط زمستانی چالش‌هایی نیز به همراه دارد؛ لغزندگی معابر، ترافیک سنگین، کندی حرکت وسایل نقلیه و حتی تعطیلی مدارس و ادارات از پیامدهای طبیعی چنین بارش‌هایی است. با این حال، برای بسیاری از شهروندان، برف فرصتی برای شادی و ثبت خاطرات شیرین است؛ از بازی‌های کودکانه در پارک‌ها گرفته تا ساختن آدم‌برفی‌های رنگارنگ و عکس‌های خانوادگی در خیابان‌های سفیدپوش.

به طور کلی، زمستان امسال برای تهران ترکیبی از سختی‌ها و لذت‌ها خواهد بود؛ سختی‌هایی ناشی از سرمای شدید و بارش‌های سنگین، و لذت‌هایی که از زیبایی منحصربه‌فرد شهر در جامه سفید زمستانی سرچشمه می‌گیرد. این روزها تهران بیش از هر زمان دیگری معنای واقعی زمستان را به نمایش گذاشته است و انتظار می‌رود تا پایان فصل، چندین بار دیگر به صورت گسترده شاهد بارش‌ برف در تهران باشیم.

بررسی بارش برف امروز تهران 1404

بر اساس گزارش‌های سازمان هواشناسی ایران و مدل‌های پیش‌بینی معتبر، امروز ۹ آذر ۱۴۰۴ در کلان‌شهر تهران و نواحی اطراف آن، هیچ‌گونه بارشی ثبت نشده و پیش‌بینی نیز حاکی از عدم وقوع آن است. آسمان پایتخت عمدتاً صاف تا کمی ابری و غبارآلود است، با دماهای بین ۷ تا ۱۶ درجه سانتی‌گراد، که شرایط مناسبی برای انباشت آلاینده‌ها فراهم کرده و کیفیت هوا را در سطح ناسالم نگه داشته است. پایداری پرفشار جوی، ورود رطوبت و سامانه‌های سرد را محدود نموده و تهران را در الگویی خشک و آرام حفظ کرده است.

با این حال، از فردا ۱۰ آذر با نفوذ سامانه بارشی از شمال غرب، بارش‌های پراکنده آغاز می‌شود. در سطح شهر تهران، این بارش‌ها عمدتاً به صورت باران رگباری ظاهر خواهند شد، اما در ارتفاعات البرز مرکزی (مانند توچال، شمشک و فشم، بالای ۲۵۰۰ متر) احتمال بارش کولاک و برف وجود دارد.

نواحی شمالی تهران مانند دربند و ولنجک ممکن است شب‌ها مخلوط باران و برف سبک را تجربه کنند، بدون انباشت قابل توجه. این سامانه تا سه‌شنبه ۱۱ آذر ادامه می‌یابد و می‌تواند به کاهش نسبی آلودگی کمک کند، هرچند برف شهری گسترده بعید است.

پیش‌بینی‌های فصلی نشان می‌دهد بارش برف در تهران به طور قابل توجه از نیمه دوم آذر شتاب می‌گیرد، با اوج آن در بهمن‌ماه. برای به‌روزرسانی، به سایت اداره کل هواشناسی استان تهران مراجعه نمایید.

تا الان کجای تهران برف آمده است؟

تا این لحظه، هیچ‌یک از مناطق مسکونی و شهری تهران زیر پوشش بارش برف قرار نگرفته و بارش‌ها در سطح پایتخت منحصراً به صورت باران (غالباً ضعیف تا متوسط) بوده است.

بارش برف در تهران صرفاً در مناطق مرتفع استان مشاهده شده و محدوده آن به شرح زیر است:

• ارتفاعات بالای ۲۶۰۰ متر البرز مرکزی، به‌ویژه قله توچال، ایستگاه‌های پنجم تا هفتم مجموعه تله‌کابین توچال، پیست‌های بین‌المللی شمشک، دربندسر و دیزین که از صبح زود شاهد بارش مداوم برف بوده و ارتفاع برف تازه در برخی نقاط به ۱۵ تا ۲۵ سانتی‌متر رسیده است.
• دامنه‌های شمالی شهرستان‌های شمیرانات و رودبار قصران (روستاهای اوشان، فشم، میگون، زردبند، لالان و بخش‌های مرتفع لواسانات) که از ظهر به بعد سفیدپوش شده‌اند.
• محورهای کوهستانی منتهی به استان‌های شمالی، شامل گردنه امامزاده هاشم (جاده چالوس)، پلور و گردنه گدوک (محور فیروزکوه) و بخش‌های بالایی محور هراز پس از آب‌اسک، که بارش برف همراه با کولاک محلی گزارش شده و تردد تنها با زنجیر چرخ امکان‌پذیر است.

در مناطق شهری و حومه (از جمله تجریش، ولنجک، درکه، فرحزاد، حصارک، نیاوران و حتی بالاترین نقاط مسکونی شمیرانات) بارش صرفاً به صورت باران یا در بهترین حالت مخلوط بسیار سبک باران و برف بوده و هیچ‌گونه انباشت برف روی زمین ثبت نشده است. دمای هوا در سطح شهر همچنان بالاتر از نقطه انجماد باقی مانده و شرایط برای ماندگاری برف در مناطق شهری فراهم نیست.

بنابراین، در حال حاضر خط جدایی بارش برف و باران در حدود ۲۶۰۰ تا ۲۸۰۰ متر ارتفاع قرار دارد و شهر تهران همچنان در فاز بارش باران به سر می‌برد. علاقه‌مندان به مشاهده یا عکاسی از برف زمستانی می‌توانند با رعایت نکات ایمنی به مناطق مرتفع مذکور مراجعه نمایند، اما در محدوده شهری تا اطلاع ثانوی انتظار سفیدپوشی معابر وجود ندارد.

آب و هوای سرد و سرمای شدید در تهران

تهران در سال‌های اخیر بارها سرمای شدید و زمستان‌های سخت را تجربه کرده است. خاطره زمستان‌های دهه ۹۰ هنوز در ذهن بسیاری از شهروندان باقی مانده است؛ زمستان‌هایی که با بارش‌های سنگین برف، تعطیلی مدارس و کندی رفت‌وآمد در سطح شهر همراه بود.

در برخی سال‌ها سرمای هوا به حدی بود که دمای شبانه در مناطق شمالی تهران به کمتر از منفی ۱۰ درجه رسید و همین امر زندگی روزمره را با چالش‌های جدی مواجه کرد. با این حال، این سرمای شدید همواره یک جنبه مثبت نیز داشته است، کاهش آلودگی هوا و پاک شدن آسمان تهران.

در سال‌های گذشته، هر بار که سامانه‌های بارشی قدرتمند وارد کشور شدند، تهران فرصتی برای نفس کشیدن پیدا کرد. بارش برف و باران موجب شست‌وشوی ذرات آلاینده از جو و کاهش چشمگیر آلودگی شد. این تجربه‌ها نشان داده‌اند که سرمای شدید و بارش‌های زمستانی نه تنها دشواری‌هایی به همراه دارند، بلکه می‌توانند به عنوان یک نعمت طبیعی برای شهری که با بحران آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم می‌کند، تلقی شوند.

اکنون در آستانه زمستان ۱۴۰۴، امیدها برای تکرار چنین شرایطی دوباره زنده شده است. کارشناسان هواشناسی پیش‌بینی کرده‌اند که تهران در این زمستان شاهد ورود سامانه‌های سرد و مرطوب خواهد بود؛ سامانه‌هایی که می‌توانند بارش‌های گسترده برف در ارتفاعات و باران در مناطق مرکزی شهر را به همراه داشته باشند. این بارش‌ها علاوه بر زیبایی منحصربه‌فرد تهرانِ سفیدپوش، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و تقویت منابع آبی سدهای پایتخت ایفا خواهند کرد.

شهروندان تهران به خوبی می‌دانند که سرمای شدید، هرچند سختی‌هایی مانند لغزندگی معابر، افزایش مصرف انرژی و اختلال در حمل‌ونقل ایجاد می‌کند، اما در نهایت به سود شهر خواهد بود. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که پس از هر بارش سنگین برف در تهران، هوای تهران برای چندین روز پاک و سالم می‌شود و این موضوع تأثیر مستقیمی بر سلامت عمومی دارد.

به طور کلی، سرمای شدید در این شهر همواره دو چهره داشته است چهره‌ای سخت و دشوار برای زندگی روزمره، و چهره‌ای امیدبخش برای کاهش آلودگی و تأمین منابع آبی. زمستان پیش‌رو نیز می‌تواند بار دیگر این دوگانگی را به نمایش بگذارد؛ زمستانی که شاید سخت باشد، اما امید به بارش برف در تهران و هوای پاک، آن را برای شهروندان دلپذیرتر خواهد کرد.

در روزهای پایانی پاییز ۱۴۰۴ ، کلان‌شهر تهران همچنان در آستانه ورود به فصل زمستان قرار دارد. فصل پاییز جاری، به دلیل تداوم طولانی‌مدت پرفشارهای جنب‌حاره‌ای و عدم نفوذ مؤثر سامانه‌های بارش‌زا، به یکی از خشک‌ترین پاییزهای ثبت‌شده در نیم‌قرن اخیر تبدیل شد.

کاهش چشمگیر بارندگی، ذخایر سدهای تأمین‌کننده آب شرب پایتخت – امیرکبیر، لتیان، ماملو، لار و طالقان – را به پایین‌ترین سطح چند دهه گذشته رساند و نگرانی‌های جدی در خصوص تشدید تنش آبی در سال ۱۴۰۵ ایجاد کرد.

با این حال، نخستین نشانه‌های تغییر الگوی جوی از اوایل آذر پدیدار شده است. سفیدپوشی ارتفاعات البرز مرکزی، از جمله قله توچال و پیست‌های شمشک، دربندسر و دیزین، حاکی از تضعیف تدریجی پایداری جوی و آغاز نفوذ توده‌های سرد و مرطوب شمالی است.

مدل‌های پیش‌بینی فصلی سازمان های هواشناسی، زمستان ۱۴۰۴-۱۴۰۵ را برای نیمه شمالی کشور، به‌ویژه استان تهران، با بارش‌هایی نزدیک به نرمال بلندمدت یا اندکی بالاتر از آن پیش‌بینی می‌کنند. انتظار می‌رود از نیمه دوم آذر، فعالیت سامانه‌های بارش‌زا شدت گیرد و ماه‌های دی و بهمن شاهد اوج بارندگی، به‌ویژه به صورت برف در مناطق شمالی و غربی پایتخت، باشند.

این بارش برف در تهران، علاوه بر ایجاد منظره‌ای زیبا از شهر سفیدپوش، نقش تعیین‌کننده‌ای در جبران کسری مخازن سدها، کاهش پایدار غلظت آلاینده‌های جوی و بهبود کیفیت هوا خواهد داشت. تحقق این چشم‌انداز، ضمن وابستگی به تداوم الگوهای جوی پیش‌بینی‌شده، نیازمند اتخاذ سیاست‌های مدیریت مصرف آب و انرژی و آمادگی زیرساختی شهر برای مواجهه با شرایط زمستانی است.

پاییز ۱۴۰۴ در حال خاتمه است و زمستان، با تمامی سرما و رحمت خود، در آستانه ورود قرار دارد؛ فصلی که می‌تواند نه تنها بحران کنونی را مرتفع سازد، بلکه ذخیره‌ای مطمئن برای آینده منابع آبی پایتخت فراهم آورد.